Korespondencja Anny i Jarosława Iwaszkiewiczów oraz Jerzego Lisowskiego, obejmująca lata 1947–1979, liczy ponad tysiąca stron i składa się łącznie z 412 pozycji (oprócz listów są też karty pocztowe, telegramy, krótkie komunikaty skreślone na luźnych kartach i jedno zaproszenie). Listy poprzedzone są wstępem Roberta Papieskiego. Bez wątpienia jest to jedna z najważniejszych korespondencji Iwaszkiewiczowskich, a zarazem jedna z najistotniejszych w całej polskiej powojennej epistolografii.

W chwili rozpoczęcia wymiany listów z Iwaszkiewiczem Jerzy Lisowski był studentem uniwersytetu w Lille. Urodził się 10 kwietnia 1928 roku w Épinay-sur-Seine, na północnych przedmieściach Paryża, w rodzinie polsko-francuskiej. Dzieciństwo spędził na Wołyniu, gdzie jego ojciec był księgowym w folwarku Młynów, należącym do rodziny Chodkiewiczów. W 1938 roku rozpoczął naukę w VI klasie tzw. ćwiczeniówki przy Liceum Krzemienieckim, a w 1939 zdał egzamin do tegoż Liceum. Po wybuchu II wojny światowej wyjechał z matką do Francji. Wysłany do schroniska polskiego na południu Francji, uczęszczał do polskiego Gimnazjum i Liceum im. Cypriana Norwida w Villard de Lans, gdzie w 1945 roku zdał maturę. Następnie podjął studia romanistyczne i polonistyczne na uniwersytecie w Lille.
Polsko-francuska genealogia Lisowskiego była dla pochodzącego z Ukrainy Iwaszkiewicza nader ważna. Skamandryta postrzegał Lisowskiego jako kogoś bliskiego mu duchowo, z kim łączyła go młodość spędzona na ukraińskiej ziemi, a kto potem zanurzył się w żywioł mowy francuskiej, będąc zarazem najsilniej przywiązanym do kultury polskiej. Lisowski był więc po trosze ucieleśnieniem marzenia pisarza: cieszyć się przyjaźnią człowieka, który miałby głęboko przyswojone różnorodne kody kulturowe, w tym tak różne jak francuski i ukraiński. Odwzorowana w listach historia ich znajomości potwierdza, że Iwaszkiewicz nie zawiódł się w swoich oczekiwaniach względem Lisowskiego. Po pewnym czasie uczynił go sekretarzem miesięcznika „Twórczość”, a potem wyznaczył go na swego następcę na stanowisku redaktora naczelnego.
Po lekturze całości widać wyraźnie, że listy Iwaszkiewicza i Lisowskiego – z racji ważnych funkcji pełnionych przez korespondentów – dają doskonały wgląd w polskie życie literackie, kulturalne i polityczne na przestrzeni lat 1947–1979. Bohaterami listów jest wiele wybitnych postaci tego czasu, zarówno twórców, jak i polityków, działaczy społecznych, polskich i międzynarodowych. Listy w znacznym stopniu uzupełniają wiedzę na temat aktywności literackiej i społecznej Iwaszkiewicza w kraju i na arenie międzynarodowej (Francja, Włochy i wiele innych krajów), którą znamy już z jego dzienników i innych korespondencji.
Łącząca ich przyjaźń nadawała listom walor głębokiej szczerości, otwartości i śmiałości sądów o wydarzeniach i ludziach – niespotykany w innych ich wypowiedziach, zwłaszcza tych oficjalnych. Poza tym listy Iwaszkiewicza i Lisowskiego – jako że obydwaj byli przez długie lata redaktorami miesięcznika „Twórczość” – kreślą historię tego najlepszego w tamtym czasie periodyku literackiego w Europie Środkowo-Wschodniej, a jednego z najlepszych w całej Europie. Prezentują ponadto silne związki obydwu korespondentów z kulturą francuską, gdyż Lisowski – świetny romanista – był tłumaczem utworów Iwaszkiewicza na język francuski i jego ambasadorem na gruncie kultury francuskiej; toteż ukazana jest w listach niemała część historii literatury francuskiej. Najdobitniejszym tego dowodem jest tzw. francuski numer „Twórczości” (1957, nr 4), przynoszący znakomite teksty francuskich pisarzy współczesnych, niektóre pisane specjalnie dla polskiego miesięcznika, m.in. przez Sartre’a, co Francuzi skomentowali z przekąsem, że aby wiedzieć, co teraz myśli Sartre, trzeba poznać język polski.
Listy opracowali i przygotowali do wydania oraz opatrzyli bardzo obszernymi przypisami i komentarzami Agnieszka i Robert Papiescy, edytorzy dzienników Jarosława Iwaszkiewicza i innych jego korespondencji.

Wokół bazaru, który mieści się przy placu Szembeka w Warszawie, kwitną nielegalny handel i drobna przestępczość, a w okolicy twardą ręką rządzi Prezes, który na lewo i prawo wymierza sprawiedliwość za pomocą metalowej pałki. On i jego przyjaciel Cygan żyją z szemranych interesów i sprawują nieformalną pieczę nad emerytowanymi „damami”, które handlują przed bazarem drobnym asortymentem. Nagle na całą bazarową społeczność pada strach, bo starsze panie jedna po drugiej „wyparowują jak kakao w bidulu”, czyli znikają w niejasnych okolicznościach. Prezes z Cyganem przystępują do rozwikłania zagadki i tak rozpoczyna się ich pełna zaskakujących zwrotów akcji przygoda.

Ostrożnie, bo autor używa języka, który tryska kwiecistością i wybucha czytelnikowi w rękach! W książce aż kipi od absurdalnego humoru i oryginalnych postaci. Prezesowi i Cyganowi pomaga w śledztwie Jasnowidz z plaży nudystów, pojawiają się też hipnotyzer, ukraińska mafia, a nawet Król Cyganów! Czytelnik poznaje także historie ludzi z warszawskiego Grochowa, dla których najważniejszy jest kodeks ulicy, a główną walutą są zasady i honor.

Adam Feder ze swadą, jaką znamy z felietonow Wiecha, otwiera przed czytelnikiem świat bazarów, na których wciąż można kupić papierosy niewiadomego pochodzenia, talerz do kredensu z wizerunkiem papieża Polaka i kasety magnetofonowe z patriotycznymi piosenkami, gdzie życie tętni niezmienionym od dziesiątek lat rytmem, czasem tylko zakłócanym przez naloty straży miejskiej. Autor zna ten świat jak mało kto, bo od lat jeździ z kamerą i mikrofonem po bazarach całej Polski, by rozmawiać z rodakami, a jego Komentery, przebój YouTube’a, oglądają setki tysięcy fanów.

Wokół bazaru, który mieści się przy placu Szembeka w Warszawie, kwitną nielegalny handel i drobna przestępczość, a w okolicy twardą ręką rządzi Prezes, który na lewo i prawo wymierza sprawiedliwość za pomocą metalowej pałki. On i jego przyjaciel Cygan żyją z szemranych interesów i sprawują nieformalną pieczę nad emerytowanymi „damami”, które handlują przed bazarem drobnym asortymentem. Nagle na całą bazarową społeczność pada strach, bo starsze panie jedna po drugiej „wyparowują jak kakao w bidulu”, czyli znikają w niejasnych okolicznościach. Prezes z Cyganem przystępują do rozwikłania zagadki i tak rozpoczyna się ich pełna zaskakujących zwrotów akcji przygoda.

Ostrożnie, bo autor używa języka, który tryska kwiecistością i wybucha czytelnikowi w rękach! W książce aż kipi od absurdalnego humoru i oryginalnych postaci. Prezesowi i Cyganowi pomaga w śledztwie Jasnowidz z plaży nudystów, pojawiają się też hipnotyzer, ukraińska mafia, a nawet Król Cyganów! Czytelnik poznaje także historie ludzi z warszawskiego Grochowa, dla których najważniejszy jest kodeks ulicy, a główną walutą są zasady i honor.

Adam Feder ze swadą, jaką znamy z felietonow Wiecha, otwiera przed czytelnikiem świat bazarów, na których wciąż można kupić papierosy niewiadomego pochodzenia, talerz do kredensu z wizerunkiem papieża Polaka i kasety magnetofonowe z patriotycznymi piosenkami, gdzie życie tętni niezmienionym od dziesiątek lat rytmem, czasem tylko zakłócanym przez naloty straży miejskiej. Autor zna ten świat jak mało kto, bo od lat jeździ z kamerą i mikrofonem po bazarach całej Polski, by rozmawiać z rodakami, a jego Komentery, przebój YouTube’a, oglądają setki tysięcy fanów.

[O KSIĄŻCE]

Karol Pytanko przybywa do ukraińskiego Berdyczowa z misją zbadania tajemniczej choroby dziesiątkującej trzodę chlewną w tamtejszym post-kołchozie. Na miejscu okazuje się, że miasto zmaga się z plagą dziwnych zniknięć – ludzi, zwierząt, przedmiotów, a nawet elementów krajobrazu, zaś Karol mimowolnie zostaje wciągnięty w śledztwo mające je wyjaśnić. Wraz z miejscowymi kompanami - Serhijem, Wołodią i Fomką - mierzą się ze zjawiskami, wobec których rozum zdaje się bezsilny, a naukowe narzędzia poznania całkiem bezużyteczne. Dość powiedzieć, że w trakcie przesłuchań zeznawał będzie włącznik światła, dywan i przewód ścienny, a sublokatorami Karola zostanie trzech granitowych gierojów z socrealistycznego pomnika.

Marta Kozłowska – antropolożka kultury, była analityczka sytuacji polityczno-wojskowej na Bliskim Wschodzi i w Azji Centralnej. Debiutowała w 2018 roku powieścią „Stopa Od Nogi”,

która ukazała się nakładem wydawnictwa WAB, w serii Archipelagi. W 2020 ukazała się książka „B.Bomb” (Animi/IL).

Proza dla obieżyzaświatów pachnących jak prodiż w ezo-stajni. Podźgany, wszechzmysłowy kryminał. Zawrót głowy, a jego kolorem pasztetowy. Patorealizm magiczny niczym wymiociny świętych manowców. Sprawdź po wszystkim swój język: czy ci działa i co to w sumie znaczy.

Patryk Kosenda, „Stoner Polski”

Kryminał egzystencjalny. Proza bujna i dzika jak las pięćdziesiąt lat po wymarciu homo sapiens. Czy rzeczywistość to fikcja, a my żyjemy w symulacji? Czy to wszystko dzieje się na serio? “Berdyczów” budzi uśmiech, niedowierzanie i trwogę. Niesamowita książka. Lśni niczym pistolet w dłoni pacyfisty, wyciągnięty nagle pośród równo maszerującego tłumu.

Jaś Kapela

[FRAGMENT]

„Przy jakim spadku gramatury bytem właściwym stają się dziury?” – zapytuje Wiaczesław Kopytko w rozdziale „W kolebce żółtego sera. Zwiedzanie Kombinatu im. Anastasa Mikojana”. Tu i teraz jego dociekania nabierają niepokojąco uniwersalnego sensu".

"Czepiec" to powieść reportażowa uznanej słowackiej poetki i menedżerki kultury Kataríny Kucbelovej, stanowiąca jej prozatorski debiut. Autorka przez dwa lata jeździła do regionu u podnóża Kráľovej Hoľi w Niżnych Tatrach. Chciała nauczyć się szyć czepiec, część tradycyjnego stroju ludowego, którym mężatki zakrywają włosy. Przy okazji dowiedziała się o życiu w odległej górskiej wsi położonej w stopniowo wyludniającej się okolicy, ale też o sobie, o kulturze ludowej nadużywanej przez każdą słowacką władzę, o współżyciu z Romami, o stereotypach. Nie robiła zdjęć, nie kręciła filmu, nie nagrywała dźwięku. Słuchała, patrzyła, wyszywała i zapisywała. Wraz ze swoją nauczycielką pogrążała się w pamięci, łączyła strzępy przeszłości z detalami teraźniejszości, a wszystko to na skraju wsi sąsiadującej z romską osadą.

Książka nominowana do nagrody Anasoft Litera, nagrody im. Jána Johanidesa, nagrody René, i ankiety „Książka roku” miesięcznika Knížna Revue . Zwyciężczyni ankiety "Książka roku 2019" dziennika Pravda, nagrody Akademii Literackiej Pantha Rei Awards, nagrody fundacji Tatra Banki w kategorii literatura.

[BLURBY]

Nici się plączą, tiul nie słucha igły, oczy bolą od śledzenia haftu - Katarína Kucbelová szyje tradycyjny czepiec słowackiej mężatki. Uczy się od Il'ki, starej kobiety z górskiej wioski w Šumiacu. To bunt Kucbelovej przeciw zmieleniu przez państwo słowackiej kultury ludowej na nieznośną papkę pseudofolkloru. Z dwuletnich wypraw autorki w pustoszejące rejony Słowacji powstała fascynująca i wielowarstwowa książka o zanikaniu tradycji, rozmywaniu historii, ale też o życiu w wioskach graniczących z romskimi osadami, gdzie panuje ścisły podział na ludzi białych i Romów, bez możliwości zniesienia linii demarkacyjnej.

Magdalena Grzebałkowska

Dotąd nie czytałem tak ciekawie „uszytej” prozy. Miniaturowe obrazki odzyskanej przeszłości i uchwyconej współczesności, ukazują losy słowackich Romów. Układają się w przejmującą całość. Jak wzory wyszywane na czepcu.

Daniel Odija

Katarína Kucbelová (1979) słowacka pisarka, poetka i menedżerka kultury. Ukończyła scenopisarstwo i dramaturgię w Wyższej Szkole Sztuk Scenicznych w Bratysławie. Zadebiutowała w 2003 roku tomem poetyckim „Duály”, następnie ukazały się tomiki „Šport” (2006), „Malé veľké mesto” (2008) oraz „Vie, čo urobí” (2013). W 2020 roku opublikowała debiut prozatorski „Czepiec”. Jej twórczość jest tłumaczona na języki niemiecki, czeski, węgierski, ukraiński, francuski, bułgarski czy hiszpański.

Katarzyna Dudzic-Grabińska (1986) jest tłumaczką języków czeskiego i słowackiego oraz reżyserką teatralną. Przełożyła m.in. kilka powieści Jaroslava Rudiša: Grandhotel, Cisza w Pradze, Koniec punku w Helsinkach, Aleja Narodowa i Czeski Raj. Wspólnie z Anną Wanik przetłumaczyła książkę Tomáša Kulki z zakresu estetyki Sztuka i kicz, a razem z Tomaszem Grabińskim powieść Markéty Pilatovej Żółte oczy prowadzą do domu oraz dwie słowackie książki: Miło niemiło Milo Janáča oraz Ucieczka z Auschwitz Alfréda Wetzlera. Jako reżyserka i dramaturżka pracowała m.in. w Instytucie Teatralnym w Bratysławie, Teatrze Polskim w Podziemiu i Wrocławskim Teatrze Współczesnym. Obecnie związana z Teatrem Polskiego Radia.

This book was published with a financial support from SLOLIA, Centre for Information on Literature in Bratislava.

"stężenie „lokalnego hardkoru” przekracza u Szczerka dopuszczalne normy. To nieprzypadkowa strategia"

Maciej Robert, "Polityka"

Pasjonująca książka, od której trudno się oderwać, wciąga nie tylko bliską polskiej duszy – lwowskim resentymentom – tematyką, ale i oryginalnym językiem, który w zadziwiającym przemieszaniu najczystszej liryki z trzymającą się ziemi, jędrną dosadnością.

Janusz R. Kowalczyk, Culture.pl

„Już sam tytuł sugerował, że to jest, jak to mówią Anglosasi, "a must-read": jeśli coś nazywa się Przyjdzie Mordor i nas zje, czyli tajna historia Słowian, to o czym by to nie było, warte jest czytelniczego ryzyka”.

Tomasz Pindel, Onet.pl

Autor wyraźnie bawi się tymi momentami, w których rzeczywistość płata figla, i wcale nie kwapi się, by uczynić zadość tym oczekiwaniom.

Paweł Pijanowski, Popmoderna.pl

[O KSIĄŻCE]

Przyjdzie Mordor i nas zje Ziemowita Szczerka to opowieść o polskich „plecakowcach” wyjeżdżających na Wschód w poszukiwaniu „hardkoru” i przygody. Głównym celem ich wędrówek jest Ukraina, którą przemierzają pociągami, rozklekotanymi autobusami i marszrutkami, magazynując historie, które sprzedają następnie – po odpowiednim „podrasowaniu” – żądnym podobnych treści rodakom.

Przyjdzie Mordor i nas zje jest narracją o odrzuceniu i fascynacji, o potrzebie ekstensyfikacji w osobie Innego tego, czego próbujemy nie zauważać u nas samych. Przedstawia jednocześnie Ukrainę jako przestrzeń wypartego w – świadomie prozachodniej – mentalności Polaków.

Przy tym wszystkim jednak, utwór da się rozpatrywać także jako apologia polskiej ruchliwości i ciekawości świata, którą we współczesnej Europie Środkowowschodniej uznać można za coś wyjątkowego.

Ziemowit Szczerek (ur. 1978) – dziennikarz i prozaik. Współpracuje z „Polityką”, „Gazetą Wyborczą”, „Krytyką Polityczną” i „Nową Europą Wschodnią”. Autor książek Siódemka, Przyjdzie Mordor i nas zje, czyli tajna historia Słowian, Rzeczpospolita zwycięska. Alternatywna historia Polski, Tatuaż z tryzubem, Międzymorze. Podróże przez prawdziwą i wyobrażoną Europę Środkową, Siwy dym albo pięć cywilizowanych plemion, Via Carpatia. Podróże po Węgrzech i Basenie Karpackim, Cham z kulą w głowie, Kolejna alternatywna historia Polski, Wymyślone miasto Lwów. Jest także współautorem zbioru opowiadań Paczka radomskich. Laureat Paszportu „Polityki”, nominowany do Nagrody MediaTory i Nagrody im. Beaty Pawlak oraz dwukrotnie do Nagrody Literackiej Nike i Nagrody Literackiej Europy Środkowej „Angelus”.

Od Autora

Na Ukrainie wiele się zmieniło. Również to, że nie mówi się na Ukrainie, tylko w Ukrainie, choć imho obie formy są ok. Ale jeśli komuś zależy, mogę mówić „w”.

W Polsce też się wiele zmieniło. Również – na szczęście – podejście do Ukraińców i spraw ukraińskich.

Jest wzmożenie, więc tak: zmienia się. Pewnie za jakiś czas fala opadnie, bo takie falowanie i spadanie to stała socjologiczna, ale przypływ przyniesie też sporo treści, która w nas już zostanie.

„Mordor” każdy ma swój. Bo to, co się nie zmieniło, to ten głupi mechanizm szukania gorszości dalej, za miedzą. Owszem, zmieniają się miedze, ale mechanizm pozostał. Co więcej – stał się bardziej rozbudowany i kąsa.

Zbigniew Domino, autor Sybiraczki był dobrym, wytrawnym pisarzem. Był, ponieważ odszedł 11 czerwca 2019 roku. Miał mocno rozbudzoną wyobraźnię i niezwykłą intuicję, które to przymioty są dla ludzi pióra niezwykle cenne. I bogatą biografię, nabrzmiałą od niezwykłych zdarzeń i dramatycznych przeżyć, niekiedy zupełnie niewiarygodnych. Dawało mu to ogromny materiał literacki, co zaowocowało sporą liczbą poczytnych książek – powieści i zbiorów opowiadań, różnie, jak to zazwyczaj bywa, przyjmowanych przez krytyków, inaczej przez czytelników.

W 2001 roku ukazała się Syberiada polska. Książka, która wyjątkowo mu wyszła. Okazała się być wybitnym dziełem epickim opartym na dramatycznych, miejscami wręcz tragicznych losach zesłańczych rodziny Dolinów. Główny bohater powieści, Staszek Dolina, to porte-parole autora Jeden z cenionych polskich krytyków nazwał Syberiadę… powieścią prawdziwą, inny przyrównał epikę Dominy do pisarstwa Władysława Reymonta, mistrza tego gatunku.

Temat syberyjski podjęty wówczas przez Zbigniewa Dominę zaowocował kolejnymi tytułami – Czas kukułczych gniazd i Młode ciemności. Do tej trylogii dołączył z czasem Zaklęty krąg (plon obfitej korespondencji z Sybirakami, ich rodzinami, wiernymi czytelnikami, pieczołowicie opracowany i opatrzony komentarzami autora) oraz Tajga i wznowione po latach Cedrowe orzechy.

Ta ogromna, niełatwa, ale niezwykle cenna literacka robota została doceniona przez krytykę i ciepło przyjęta przez czytelników. Pozostanie w historii literatury polskiej jako wielka epopeja syberyjska.

Sybiraczka jest ostatnim akcentem owej epopei i ostatnim dziełem literackim Zbigniewa Dominy, o czym pisząc ten utwór nie mógł wiedzieć, ale jakoś czuł całym sobą, że koniec się zbliża. No i dokonało się, niestety.

Nie jest Sybiraczka typowym utworem fabularnym, bowiem wszystko o czym autor w niej opowiadał, oparte było na faktach i zdarzeniach i polegało na prawdzie. Jest to opowieść bardzo osobista, kreśląca historię jego życia i jego rodziny, ale także dzieje losów podobnych wielu innych polskich rodzin.

Jedna rzecz jest w Sybiraczce szczególnie istotna i dla czytelników zapewne zaskakująca. Bo oto główną bohaterką tej książki jest KSIĄŻKA pt. Najnowsza kuchnia warszawskaautorstwa Anieli Owoczyńskiej, własność Antoniny Domino, matki autora, wydanej przed wojną nakładem Księgarni Popularnej w Warszawie w roku 1923 r.

Poradnik dla gospodyń na zesłaniu w tajdze, gdzie ludzie cierpieli z powodu katorżniczej pracy, przymierając głodem? Nie wiadomo co sobie myślała Antonina wciskając do tobołka tę książkę wśród wrzasków i pogróżek sowieckich żołnierzy i gorliwie im pomagających ukraińskich sąsiadów, wypędzona z mężem i dziećmi na wieloletnie zesłanie. Okazało się później, że owa książka grała zupełnie inną rolę niż miała. Służyła bowiem nauczaniu dzieci zesłańców języka polskiego. Innego bowiem podręcznika w obozowym baraku nie mieli. A potem, przywieziona z zesłania wróciła do kraju i do dziś uczy kolejne pokolenia Dominów sztuki gotowania.

Sybiraczka – książka niewielka objętościowo, ale interesująca, rodzinna. Taka do zadumania, do przemyślenia.

Tadeusz Zubiński jest rasowym epikiem, przenoszącym czytelnika w przeszłość. Epokę, którą przedstawił w Ogniu przy drodze , stanowi burzliwy okres II wojny światowej. Akcja utworu rozgrywa się w okolicach Krzemieńca na pograniczu Wołynia i Podola, gdzie miały miejsce najbardziej krwawe i dramatyczne epizody sowieckiej i niemieckiej okupacji, Holokaust i rzeź Polaków, dokonana przez ukraińskich nacjonalistów. Przy kreowaniu kresowego świata kielecki pisarz korzysta pełnymi garściami z dorobku poprzedników, którzy przed nim podejmowali złożoną problematykę wojny na Kresach, zwłaszcza: Buczkowskiego, Kuśniewicza, Odojewskiego i Turczyńskiego, Haupta. Uważni czytelnicy dostrzegą, jak uzupełnia ich wizje, rozwija epizodyczne wątki ich utworów, a nawet wprowadza bohaterów o znaczących, "literackich" nazwiskach. Tworzy, jak to nazywają znawcy literatury, "historyczne metapowieści". Ostatnia wojna to nadal skarbnica atrakcyjnych historii, a znane wydarzenia można odczytać inaczej, uwzględniając złożone racje wszystkich ich uczestników. Kielecki pisarz także i w tej powieści jawi się w wybranej przez siebie roli kronikarza polskiej prowincji, oprowadzającego czytelników po startych z mapy miejscach, przypominającego ich dawno minione dzieje. Prezentuje przy okazji główne atuty swojego pisarstwa: nostalgiczną, drobiazgową rodzajowość wraz z językowym słuchem, pozwalającym mu wykreować bogatą i zróżnicowaną galerię postaci, odtworzyć ich zwyczaje, zachowania, zajęcia oraz w najdrobniejszych detalach zrekonstruować charakter egzotycznych, wielokulturowych miejsc, w których żyli. Pisze pięknym, poetyckim stylem refleksyjną prozę o nieśpiesznym rytmie i z malarskim temperamentem komponuje zapadające w pamięć obrazy i sytuacje.

Magdalena Rabizo-Birek, adiunkt Uniwersytetu Rzeszowskiego,

redaktor naczelna kwartalnika "Fraza", krytyk,

publikuje w "Twórczości", "Kresach", "Pograniczach", "Odrze",

specjalizuje się literaturze kresowej,

autorka między innymi pracy o pisarstwie Włodzimierza Odojewskiego pt. "Między mitem a historią – Twórczość Włodzimierza Odojewskiego"

"Beletrystyka najwyższej próby! Należy koniecznie wspomnieć o pięknym i bogatym języku powieści. Urzeka on niesamowitą plastyką obrazów i scen".

Marcin Jabłoński

"Nie po raz pierwszy Zubiński z wprawą znamionującą największych mistrzów pędzla nakreślił słowem niepowtarzalny klimat postaci wkomponowanych w jakże barwną scenerię wnętrz i piękna natury".

Krzysztof Bąkała

"Działalność Tadeusza Zubińskiego jako historyka i publicysty jest godna uwagi, wykazuje on dużą znajomość tematu".

Prof. Raimo Pullat- Tallinn

"Mnie te utwory kojarzą się z takimi twórcami rosyjskiej literatury jak Turgieniew i Bunin (...) Natomiast u Zubińskiego fenomenalne jest to, że on ogarnia bardzo szeroką czasoprzestrzeń".

Prof. Henryk Bereza

"Zubiński na szczęście w tym wielogłosie wypracował już własny sposób opowiadania, jak najbardziej warty uważnej lektury".

Marek Włodarski

"Ktoś, kto śledzi twórczość Zubińskiego, wie, że tak jak Faulkner stworzył swoje hrabstwo, tak Zubiński - może o tym nie wiedząc - realizuje własny projekt pisarski - sagę Wrzosowa. Opisy przyrody są jedną z największych atrakcji prozy Zubińskiego tworzą niezwykły klimat, poetycko-malarską atmosferę, duszno-dotykalną zmysłowość. Kategoria piękna niewątpliwie jest kategorią konstytuującą tę prozę, można się domyśleć, że Zubińskiemu zależy na pięknym pisaniu".

Bohdan Zadura

Tadeusz Zubiński - ur. w 1953 w Suchedniowie, pisarz, tłumacz, krytyk, eseista, brat Inflancki Ảpsis, dwukrotny stypendysta MK, członek SPP, zastępca redaktora naczelnego miesięcznika "Świat Inflant". Autor książek: Dotknięcie wieku (1996), Sprawiedliwy w Sodomie (1996), Odlot dzikich gęsi (2001), Nikodem Dyzma w Łyskowie (2003), Góry na niebie (2005), Ciche Kraje (2006), Etniczne Dziedzictwo Bałtów (2007), Wieża i inne opowiadania (2007), Burza pod lasem (2007), Wyspa Zaczarowana , celtyckie legendy i mity dawnej Irlandii (2008), Herder w Rydze i inne szkice bałtyckie (2008). Jest laureatem m.in. Nagrody Fundacji im. Natalii Gall (1995), Nagrody Fundacji Kultury (2000) i Nagrody Konkursu Literackiego im. Stefana Żeromskiego (2003).

Z autorem Księcia bez ziemi znamy się od 2010 roku, kiedy to kręcony był film Księstwo na podstawie jego debiutanckiej powieści Niech żyje wolność, w którym zagrałem główną rolę, czyli… Zbyszka Masternaka. W filmie był to… Pasternak. Od tego czasu uważnie śledzę literacki rozwój Zbyszka i każda jego następna książka to dla mnie fascynujące doświadczenie. Życiopisanie Masternaka jest zjawiskiem bez precedensu. Bohater tej autobiograficznej prozy ciągle się zmienia, a jednocześnie – nadal pozostaje sobą, świętokrzyskim sowizdrzałem, który odważnie bierze się z życiem za bary.

Rafał Zawierucha, aktor, odtwórca ról m.in. w filmach Księstwo, Bogowie, Pewnego razu… w Hollywood

Nie jest to opowieść o geopolityce, ani o mechanizmach rządzących polityką stawiania murów i zasieków, lecz jest to opowieść o życiu zwykłych ludzi w cieniu tych zasieków… Mateusza Styrczuli w tej książce nie ma, są za to oczy Innych, wypełnione strachem, przerażeniem albo nienawiścią, oczy Innych, w których możemy przejrzeć się jak w lustrze… Kapitalne reportaże…

PIOTR BRYSACZ, dziennikarz, wydawca, dyrektor artystyczny festiwalu literackiego Patrząc na Wschód

Książka, którą, drogi Czytelniku, trzymasz w rękach, składa się z opisu moich wizyt w pozornie niemających ze sobą wiele wspólnego zakątkach Bałkanów, Kaukazu, Europy Wschodniej, Ziemi Świętej, polskich pograniczy, a nawet Etiopii. Kluczem do zrozumienia tego, czego szukałem w rozmowach z poznanymi tam ludźmi, jest właśnie granica. Ten twór, który w pewnych miejscach istnieje wyłącznie w głowach ludzi, w innych przyjmuje postać granicy wojennej – tam każdy niewłaściwy ruch może się skończyć śmiercią. Moim celem nie jest jednak wyłącznie opisanie procesu jej przekraczania, lecz przede wszystkim obserwowanie ludzkich uczuć, które wiążą się z jej istnieniem. Moim bohaterom towarzyszy cały wachlarz emocji: strach, niepewność, nienawiść, bezsilność, poczucie przegranej albo będące na drugim biegunie pogodzenie się z faktami i celowe zapominanie o jej istnieniu.
Granice, po których się poruszałem, nie zawsze były związane z kontrolą paszportową. Część z opisanych murów przestała istnieć fizycznie kilkadziesiąt lat temu, część kilkadziesiąt czy kilka lat temu dopiero się pojawiła. Powstanie niektórych wisi w powietrzu. Niektóre przyniosły rany świeże, inne są już zabliźnione – ale zawsze z tego obrazu wyłania się bezsilność jednostki wobec czegoś większego. Czasem jest to religijna, ekonomiczna albo etniczna dominacja jednych nad drugimi, najczęściej po prostu aparat państwa, który nigdy nie pyta o zdanie maluczkich, zanim zbuduje zasieki nad ich głowami.
W tym tomie reportaży opisuję wyprawy z kilku ostatnich lat, ale są one dziś niezmiennie aktualne. W obliczu kryzysu migracyjnego stary kontynent przypomniał sobie o granicach w bolesny sposób – i w równie bolesny sposób odczuwają je ci, którzy próbują przybyć do „twierdzy Europa”. Jeszcze większym szokiem był wybuch pełnoskalowej wojny na Ukrainie. W rozdziale poświęconym Donbasowi zastałem konflikt zamrożony. Dziś linia frontu jest tam niebotycznie dłuższa. W najgorszy z możliwych sposobów przypomniała wielu z nas, że pokój nie jest dany raz na zawsze.
Chciałbym dedykować tę książkę wszystkim podzielonym. Podzielonym swym własnym strachem przed Innym oraz podzielonym bezdusznością ludzi z długą bronią.
MATEUSZ STYRCZULA

O AUTORZE:

Mateusz Styrczula (ur. w 1985 roku w Warszawie), magister politologii UKSW w Warszawie; autor artykułów naukowych i publicystycznych o tematyce bałkańskiej i wschodniej; stały współpracownik miesięcznika „Czasopis”; słowianofil i pasjonat lingwistyki języków słowiańskich; zna serbski, chorwacki, białoruski, ukraiński i rosyjski, jak i gwary podlaskie; z zamiłowania podróżnik po euroazjatyckich bezdrożach; varsavianista i numizmatyk.

FRAGMENT KSIĄŻKI:

„– Czy pana zdaniem za te dwadzieścia, trzydzieści lat Dolina Preševa będzie nadal w Serbii?
Starszy Serb w mocno wysłużonym kapeluszu o nieokreślonym kształcie przerwał zamiatanie posesji. Oparł się o miotłę i spojrzał na mnie.
– W 1980 roku nikt nie spodziewał się, że umrze towarzysz Josip Broz Tito. Bo miał być wieczny, jak to się pół żartem za mej młodości mówiło. W 1989 roku nikt się nie spodziewał, że w przeciągu kilku lat wybuchnie wojna i rozleci się nasza Jugosławia. Nikt się nie spodziewał, że opuścimy Kosowo i że będą nas bombardować ci zbrodniarze z NATO. Jeszcze te parę lat temu nikt nie wyobrażał sobie, że Czarnogóra wyjdzie z federacji i odwróci się do Belgradu plecami. A pan mnie pyta, co będzie za dwadzieścia lat? – powiedział, akcentując koniec każdego wypowiadanego zdania machnięciem palca wskazującego.
Poprawił kapelusz i wskazał na albańską flagę na jednym ze słupów przy ulicy.
– Widzi pan to?
– No widzę.
– Wygląda to panu na Serbię?
Nie wiedziałem, co odpowiedzieć. Staruszek rozłożył ręce i wrócił do zamiatania”.

Bohater powieści Księstwo. Trylogia młodzieńcza , wywodzący się ze wsi pod Świętym Krzyżem, środowiska, w którym obowiązuje prawo pięści i sztachety, czyni wszystko, aby wyrwać się w szeroki świat. Po ciężkiej kontuzji kolana nie może grać w piłkę, nie zostanie drugim Maradoną, więc postanawia... pisać wiersze, w czym patronuje mu Goethe. Rezygnuje ze studiów prawniczych w Lublinie i trafia do Wrocławia, by studiować polonistykę. Z powodu trudnej sytuacji materialnej, choroby matki oraz marzenia o sfilmowaniu jednego ze swych opowiadań, wikła się w szemrane interesy. Matka umiera, a filmu nie udaje się skończyć. Pozostaje jednak świetna groteskowa powieść o polskiej współczesności. Masternak to jeden z nielicznych pisarzy młodego pokolenia, który z konsekwencją portretuje Polskę i Polaków. Na podstawie książki Andrzej Barański nakręcił film pod tym samym tytułem. "Masternak jest takim amerykańskim chłopakiem, który bez żadnego ubezpieczenia odważnie rusza w świat. Jak na razie ze wszystkich wypraw wrócił na tarczy, ale życiowe porażki przezwyciężył, pisząc kolejne świetne książki. W porównaniu z Amerykanami brak mu liryzmu. Jest bardzo ostrym obserwatorem. Twarda walka, którą toczy o utrzymanie się na powierzchni, pozbawiła go sentymentalizmu. Współczucie dla pokrzywdzonych i poniżonych zostawia czytelnikom. I osiąga to, jest bardzo skuteczny - twarda, męska proza Masternaka jest bardzo ludzka. Trzeba jeszcze wspomnieć o obezwładniającym poczuciu humoru tego pisarza. Nawet trudno mi przywołać tutaj kogoś ze współczesnych, kto byłby podobny do Masternaka. Myślę raczej o Gogolu, Szczedrinie. To są uderzenia jak młotkiem".

Andrzej Barański w "Barański. Przewodnik Krytyki Politycznej", 2009

O Niech żyje wolność "Książkę się »czyta« i coś po niej zostaje: barwny, sugestywny, soczysty (i przerażający, gdy trzeba) obraz życia, o którym media, podsuwające codzienną papkę, nie wiedzą zbyt wiele".

Karol Maliszewski, "Odra"

"Masternakowi udało się odświeżyć wyblakłe klisze, przede wszystkim dzięki ciekawej kreacji głównego bohatera, a zarazem narratora powieści".

Robert Ostaszewski, "Gazeta Wyborcza"

"Czytelnik traci pewność i zaczyna się zastanawiać, czy nierówność młodego pisarstwa Masternaka jest cechą rodzącego się geniuszu czy raczej literackiego drygu, co nigdy nie wyćwiczy się w umiarze".

Tadeusz Dąbrowski, "Dziennik"

O Chmurołapie "Znać od razu dobrze ułożoną rękę pisarską, która potrafi rozplanować efekty fabularne, przygotować niespodziewane zmiany prezentacji postaci, odsłonić nieoczekiwane okoliczności wcześniej opowiedzianych wypadków".

Tomasz Mizerkiewicz, "FA-art"

"Masternak bardzo pięknie opowiada, tu dodaje ciut ironii, tam humoru, buduje zgrabne puenty - tak, że całość jest świetnie skonstruowana".

Justyna Sobolewska, "Przekrój"

"Zbigniew Masternak uwiódł wielu krytyków nietuzinkowym talentem i przewrotną prostolinijnością".

Marcin Wilk, "Dziennik Polski"

O Scyzoryku "W tej powieści Machiavelli podał Małemu Księciu dłoń, umożliwiając mu przeskok z dzieciństwa filozoficznej przypowiastki w podstępny bildungsroman".

Łukasz Plata, "Cegła"

Zbigniew Masternak (ur. w 1978 r.) - prozaik, autor scenariuszy filmowych, dramaturg. Pochodzi z Piórkowa, obecnie mieszka w Puławach. Studiował prawo na UMCS w Lublinie, następnie filologię polską na Uniwersytecie Wrocławskim. W 2009 r. ukończył Scenariopisarstwo w Krakowskiej Szkole Filmu i Komunikacji Audiowizualnej. Debiutował prozą w 2000 r. na łamach "Twórczości". Pracuje nad autobiograficznym cyklem powieściowym pt. "Księstwo", pomyślanym jako współczesna polska epopeja. Dotychczas ukazały się trzy księgi z tego cyklu: Chmurołap (2006), Niech żyje wolność (2006), Scyzoryk (2008), na podstawie których reżyser Andrzej Barański nakręcił w Górach Świętokrzyskich film Księstwo (2011). Masternak jest także współautorem książki Kino polskie 1989-2009. Historia krytyczna , oraz noweli filmowej Jezus na prezydenta! Twórczość Masternaka jest tłumaczona na języki obce, m.in. wietnamski i mongolski, macedoński, słoweński oraz ukraiński. W 2007 r. przebywał na stypendium literackim Homines Urabni w Krakowie. Laureat Świętokrzyskiej Nagrody Kultury (2011). W 2003 r. zagrał siebie w filmie Wiązanka (reż. Cezary Fila). W 2005 r. na podstawie opowiadania Stacja Mirsk (z powieści Scyzoryk ) powstał film, którego Zbigniew Masternak był współproducentem. Obraz ten otrzymał Grand Prix na IX Krakowskim Festiwalu Filmowym KRAKFFA. W 2010 r. Zbigniew Masternak wystąpił wraz z żoną Renatą w teledysku "Ogród półcieni" grupy Closterkeller. Reżyser Jacek Raginis przygotowuje film o tematyce piłkarskiej Transfer według scenariusza Zbigniewa Masternaka. Masternak jest piłkarzem MSKS Puławiak Puławy. W latach 2010-2011 zdobył 20 bramek w 24 meczach.

Powieść Boleckiej wprowadza w inny świat. Bogactwo języka, jego melodyjność

i kunszt mają w tym swój wielki udział. Jeżeli do tego dodamy wątek
historyczny, społeczny i inne, mamy pełnię doskonałości literackiej. To
również tekst pełen kontrastów. Delikatność i zarazem sugestywność opisu
balansują że sobą, podobnie jak teraźniejszość z przeszłością, jak kultury
współistniejące ze sobą na Kresach. Zakochałam się w sposobie, w jaki
Bolecka maluje słowami świat - magiczną przestrzeń, która otwiera wrażliwym
duszom, szczególnie dzieciom, swoje podwoje i daje na moment klucz do drzwi,
za którymi kryją się największe tajemnice. Autorka naturalistycznie opowiada
o scenach życia wiejskiego czy też małomiasteczkowego pod koniec
dziewiętnastego wieku aż do wybuchu wojny. Czytając, czuję zapachy, kolory
rażą moje oczy, pod palcami czuję chłodną, wilgotną ziemię, słyszę bzyczące
muchy nad szklanką ze słodkim napojem. Sądzę, że nie można przejść obojętnie
wobec opisów, które maluje autorka - są sugestywne, intensywne, barwne,
soczyste.[Emsi, lubimyczytac.pl]
Realizm codzienności przemieszany z magią obrzędowości i poetyckim widzeniem
najprostszych spraw oraz umiejętnością zawieszania pomiędzy rzeczywistością
a marzeniem decydują o naprawdę wielkich walorach tej prozy. [Janusz
Maciejewski]
Bardzo oryginalna, poetycka opowieść o dojrzewaniu i odchodzeniu. Krótka,
ale czytałam ją długo, delektując się każdym słowem. [Olrun,
lubimyczytac.pl]
"Biały kamień" należy do najważniejszych książek polskiej literatury lat
dziewięćdziesiątych. Jego akcja toczy się gdzieś na wschodzie Polski we wsi
zamieszkanej przez ludność mieszaną, Polaków, Ukraińców, Żydów. Wszyscy są
jednocześnie "u siebie", ale i wzajemnie obcy, jednak w sprawach najgłębiej
ludzkich, jak życie czy śmierć, podziały się jednak nie liczą i każdy służy
pomocą. W tej powieści, jak w soczewce, skupiły się dzieje Europy. Ludzie tu
mieszkający mają poczucie, że to ich wspólny dom. W powieści przedstawiono
kilka różnych światów, bo nie tylko polski, żydowski i ukraiński, ale i te
wszystkie, które umierały i rodziły się z kolejnymi chorobami historii:
wojnami, etnicznymi migracjami, przemianami obyczajów. [Culture.pl]
Anna Bolecka jest czarodziejką. Buduje całość tak, jak komponuje się utwór
muzyczny. W efekcie powstało dzieło jednorodne, zrównoważone, mocne i
gładkie jak "Biały kamień" właśnie [Małgorzata Musierowicz]
Dawno nie czytałem tak krystalicznie bezbłędnej prozy, której lektura
sprawia wręcz fizyczną przyjemność. Kto będzie umiał wejrzeć głębiej w tę
prozę, odkryje misterne sploty symboliki ziemi, życia i śmierci, miłości i
zdrady, obcości i tożsamości. Jeśli zechce, znajdzie przepięknie
przeprowadzony biblijny motyw skażonej grzechem miłości Adama i Ewy, z
udziałem diabła-węża. Bezwstydnie chwalę tę książkę, bo się jej należy.
[Tadeusz Nyczek]
Temat żydowski wydaje się w "Białym kamieniu" nie pełnić roli ośrodkowej. To
raczej motyw określający obyczajowo-historyczne tło powieści, choć żydowskie
przyjaźnie i fascynacje bohaterów otwierają i zamykają narrację, a także
dominują w pierwszej połowie utworu. Niemniej tym, co wydaje się w utworze
najistotniejsze, jest platoński związek głównego bohatera - Franka - z
Naturą, z tajemnicami życia i śmierci, erotyzmu, macierzyństwa, smaku,
zapachu, starzenia się, indywidualnej pamięci, umierania wreszcie. Tajemnice
i losy żydów występują w nim na prawach wyróżnionych, ale należących do tego
samego uniwersum zagadek, co tajemnice i losy Ukraińców, Białorusinów, a
także zwierząt - ich życia, cierpienia, śmierci. Literackie świadectwo o
Żydach i Holocauście nie wydaje się więc pierwszoplanowym zadaniem, jakie
postawiła sobie autorka powieści, nie ulega równocześnie wątpliwości, że
utwór wpisuje się w bogatą konstelację tekstów o polskich żydach, polskich
gojach i Zagładzie. [Maciej Dajnowski, Białostockie Studia
Literaturoznawcze, 18/2021]
"Biały kamień" to niezwykła biografia pradziadka autorki. Opisuje ona jego
dzieciństwo, młodość, dorosłość i starość. Opowiada, jak poznaje otoczenie,
odczuwa rzeczywistość, zmienia się. Pisze o jego uczuciach, chwilach, jakie
szczególnie zapadły mu w pamięć, wtajemniczeniach w istnienie. A przy tym
wszystkim - o świecie widzianym jego oczami. A osobliwy to świat. Przenosimy
się do Kuromęk, wsi na Podolu z przełomu XIX i XX wieku oraz pobliskiego jej
miasteczka, leżących na pograniczu kultur i religii. Zadziwia Pradziadek
Franciszek swą wnikliwością. W jego oczach nasz zwyczajny świat zmienia się
w krainę osobliwości; w księgę pełną znaczeń, jakich nie sposób zrozumieć do
końca. Ma dar wnikliwej refleksji. Powieść niesamowicie jasna, pogodna o
pięknej, poetyckiej narracji, do której wielokrotnie się później wraca.
[Aleksandra, empik.com]
Powieść rozgrywa na przełomie XIX i XX wieku. Ukazuje historię wewnętrznego
dojrzewania. Główny bohater, Franciszek, zwany Pradziadkiem, ma obsesję
czasu. Żyje poza historią. Cierpienie i lęk przed śmiercią łagodzi,
kultywując własne, wewnętrzne rytuały. Czerpie siłę do życia z mitu, ze
wspólnych symbolicznych obrazów. Znaleziony z dwójką rodzeństwa w świeżo
rozkopanym grobie cmentarnym, na wpół zagłodzony, próbuje walczyć z losem,
jaki zgotowało mu życie po śmierci rodziców. Ten mityczny pradziadek żyje
poza historią, w rytmie natury - rodzenia, umierania i odradzania się. Uczy
się, rozwija, marzy i śni, zanurzając się w micie. Nie godząc się na
nieodwracalność historii, Bolecka posłużyła się pamięcią, po to, by
zatrzymać zdarzenia w ruchu. [słowo/obraz terytoria]
AUTORKA O SWOJEJ KSIĄŻCE: Tworząc postać Franka, zwanego Pradziadkiem -
głównego bohatera tej powieści, inspirowałam się życiem moich dwóch
pradziadków i literacką fantazją.
O ZDJĘCIU NA OKŁADCE: Pochodzi ono ze zbiorów rodzinnych Noemi
Bogusławskiej. Przedstawia jej dwóch pradziadków, którzy byli Żydami, a
zmarli w latach 30. XX wieku. Za jego udostępnienie autorka i wydawca tego
audiobooka składają jej spadkobiercom uprzejme podziękowania.
TŁUMACZENIA: Książka ta została przetłumaczona na niemiecki, duński i
holenderski.
Nota: przytoczone powyżej opinie są cytowane we fragmentach i zostały
poddane redakcji.

Studia galicyjskie poświęcone są wielonarodowym zjawiskom dawnej Galicji, miastom i ludziom opisanym albo piszącym w różnych językach tego kraju (po polsku, po ukraińsku, po niemiecku). Metoda komparatystyczna, rzadko na razie stosowana w badaniach galicyjskich, pozwala postrzegać pojedyncze teksty jako elementy jednej całości, jednej wielkiej literatury galicyjskiej. Tematami tych szkiców są miasta Lwów i Kraków, etniczna grupa Hucułów oraz poszczególni autorzy galicyjscy z XIX i XX wieku (Franz Kratter, Iwan Franko, Hermann Blumenthal, Jerzy Harasymowicz, Andrzej Kuśniewicz, Jurij Andruchowycz i inni) w kontekście galicyjskim.

Posłowie do książki napisał prof. Jacek Purchla.

Alois Woldan - studiował teologię, slawistykę i komparatystykę na uniwersytetach w Innsbrucku i Woroneżu (Rosja). Pracował w katedrach slawistyki uniwersytetów w Innsbrucku, Salzburgu, Passau oraz jako lektor austriacki w Moskwie i we Wrocławiu. Obecnie jest profesorem literatur słowiańskich na Uniwersytecie Wiedeńskim, wykłada historię literatury polskiej i ukraińskiej.

Książkę polecają Wolne Lektury — najpopularniejsza biblioteka on-line.

Czy w morzu nienawiści można odnaleźć ukraińsko - rosyjską miłość?

Maciej Jastrzębski, dziennikarz Polskiego Radia i niestrudzony badacz krain położonych na wschód od nas - autor książek: Matrioszka Rosja i Jastrząb oraz Klątwa gruzińskiego tortu - tym razem wybrał się na Krym. Jednak nie na ten bajkowy, opiewany w powieściach, wierszach, filmach i pieśniach miłych duszy każdego Słowianina, tylko na ten prawdziwy. Z krwi i kości. Krym Anno Domini 2015. Krym, który padł ofiarą aneksji. Zamieszkany przez skłóconych ze sobą Ukraińców, Tatarów i Rosjan. Dokąd powiedzie te narody najnowsza historia? Co się stanie z pięknym półwyspem, dawną perłą tatarskiego chanatu i rosyjskiego cesarstwa? I czy możliwa jest jeszcze miłość na Krymie, skoro tyle tu nienawiści?

- Skąd jesteście? - zapytałem naszych pasażerów. - Ja z Moskwy - odpowiedział Fiodor. Dziewczyna chwilę się wahała. - A ja z Symferopola - wypaliła wreszcie. - O, Krym - ożywił się mój kierowca. - To teraz już Rosja - dodał, szczerząc zęby w uśmiechu. - Jestem Ukrainką - odparowała z marsową miną Marianna. - Nie ma znaczenia: Rosjanin czy Ukrainiec. Wszyscy jesteśmy braćmi - ciągnął niezrażony jej twardą odpowiedzią szofer. - Chyba jak Kain z Ablem - odcięła mu się kobieta. Zapadło kłopotliwe milczenie.

(fragment książki)

O autorze: Maciej Jastrzębski -- włocławianin,który całe swoje zawodowe życie związał z Polskim Radiem. Dziennikarską przygodę rozpoczął w 1988 roku od współpracy z radiową Trójką. Później był reporterem rozgłośni regionalnej w Bydgoszczy. Od wielu lat jest korespondentem zagranicznym Informacyjnej Agencji Radiowej Polskiego Radia. Pracował w Mińsku na Białorusi, a obecnie mieszka w Moskwie i przekazuje najważniejsze informacje dotyczące wydarzeń w Rosji. Jest też specjalnym wysłannikiem Polskiego Radia do Gruzji

Krym. Miłość i Nienawiść to kolejny dowód na to, że Maciek Jastrzębski jest nie tylko świetnym dziennikarzem radiowym, ale również znakomitym pisarzem. W interesujący sposób udało mu się połączyć literaturę faktu z romansem, dramatem i dreszczowcem. Książka zawiera nie tylko opis wydarzeń związanych z aneksją Krymu, ale także towarzyszące im emocje. Napisana świetnym językiem, z pasją. Gorąco polecam.

Marek Wałkuski (korespondent Polskiego Radia w Waszyngtonie)

Jastrzębski zna się na Rosji, wielokrotnie to udowadniał, tropiąc zawiłości rosyjskiej duszy i polityki. Nowa książka to nie tylko reporterski przewodnik po Krymie -- z ciekawie wplecionymi historiami, legendami i opowieściami autochtonów, to przede wszystkim wnikliwy zapis aneksji Krymu. Jastrzębski pochyla się nad tłem tych wydarzeń, czyli nad historiami jednostek zaplątanych w wir "wielkiej, niepojętej" polityki, dając do zrozumienia, że rosyjscy żołnierze potrafią przekroczyć każdą granicę, przede wszystkim moralną.

Janusz Leon Wiśniewski (pisarz i naukowiec)

Maciej Jastrzębski napisał kolejną niezwykłą książkę. To nie jest tylko reporterski opis wydarzeń, w których uczestniczy. W Matrioszce, Rosji i Jastrzębiu po Rosji oprowadzał autora nieco tajemniczy "cicerone", natomiast w Krymie: miłości i nienawiści aneksję półwyspu obserwujemy oczyma dwojga bohaterów -- mieszkającej w Symferopolu Ukrainki Marianny i zakochanego w niej Rosjanina Fiodora, typowego, dobrze sytuowanego moskwianina. To ich historii wysłuchuje spotkany przypadkiem na opuszczonym przystanku gdzieś w Donbasie autor. Historii, która nie wiadomo jak się skończy, bo nie wiemy też, jaki będzie koniec obecnego ukraińsko-rosyjskiego konfliktu i los zajętego półwyspu. Przeczytałam ten dziwny reportaż, z awanturniczym romansem w tle, jednym tchem.

Maria Przełomiec (autorka i prowadząca "Studio Wschód" w TVP Info)

Złamane życia, rozbite rodziny, osierocone dzieci -- taka jest cena rosyjskiego Krymu. W swojej nowej książce Maciej Jastrzębski pokazał wszystkie strony historii, która stała się koszmarem dla Ukrainy i diabelską ucztą dla Kremla. Zadziwiające jest, że w gąszczu wydarzeń autor znalazł miłość, która wzniosła się ponad podziały, polityczne awantury, przemoc i niechęć do tego, aby jedni usłyszeli drugich.

Żenia Klimakin (ukraiński dziennikarz Polskiego Radia)

Piękno krajobrazów Wołynia ukazane z perspektywy mordu na Polakach. Książka ukazuje surowość natury i pełnię barw zawartą w przyrodzie. Z drugiej jednak strony przedstawia ciemny obraz ludzkiej natury, archaicznej osobowości, gdzie słabość nie ma racji bytu. Jest to swoiste zespolenie w jeden wymierny obraz przeciwstawnych biegunów pojęcia – natury. Krwawe pola to opowieść o pozbawionym nadziei surowym świecie, w którym niepodzielnie rządzi diabelsko krwiożerczy antybohater doktor Holdkurtz. Łysy, bez brwi i bez żadnego włoska na ciele stanowi wybitny umysł - doskonale wykształcony, obeznany ze światem, znawca języków i obyczajów. Zagadkowa postać. Posiadacz wielu nieziemskich wręcz talentów. Jest przy tym samoistnym tworem natury, jej duszą i sercem w jednym. Jest także głosem płynącym z głębi pozbawionego wszelkich skrupułów człowieka. I nie wiadomo do końca, czy faktycznie istnieje; czy jest zaledwie paraboliczną metaforą, obrazem lęków ukrytych głęboko w człowieku. Ciemną stroną jego prawdziwej natury. To bezwzględny zabójca dzieci, pedofil i łowca skalpów w jednym – zło wcielone. Postać, jakiej trudno doszukiwać się w kanonach literatury. Z czasem przyzwyczajamy się do wielkiego okrucieństwa, jakim naszpikowana jest ta książka i bez większych oporów czytamy dalej, coraz bardziej godząc się z zaistniałą sytuacją – szok, przerażenie powoli ustępują i staje się to dla nas tak samo, jak i dla postaci z książki, powszechną codziennością. Wydłużające się opisy niekończących się kaźni nie są jednak bezcelowe – pisarz celowo mocno rozciągnął ten temat, żeby udowodnić nam, że człowiek na dłużej wpisany w najbardziej nawet nieludzkie, ohydne zachowania, będzie się z nimi powoli oswajał, aż stanie się to dla niego znormalizowaną codziennością. Normy prawne i moralność poszczególnych ludzi nie są w realnym życiu zbyt pewnym bezpiecznikiem przed realizacją doktryny Krwawych pól. Stanowią zaledwie ochronę czasową przed kolejnym nieuniknionym przesileniem, przed ekstremum psychiki chorego człowieka-wodza. Pojęcie eksterminacji nie jest niczym obcym w historii świata, prawie zawsze też idzie w parze z pragnieniem dominacji nad życiem innych i bogaceniem się ich kosztem – Holokaust Żydów, eksterminacja Indian, Ormian, Tutsi, wreszcie ludobójstwo na Bałkanach, i jakże nam bliskie Polaków na Wołyniu w 1943 roku, dokonane przez nacjonalistów ukraińskich z ramienia OUN/UPA, gdzie sotnie, bandy bulbowców i siekierników (tak zwanej „czerni” – okoliczni chłopi, często najbliżsi sąsiedzi swych późniejszych ofiar) bezlitośnie mordowały w najokrutniejszy z możliwych sposobów kobiety, starców i dzieci. Były też akcje odwetowe. Krwawe pola albo czerwone łuny na nocnym niebie, takie obrazy mam teraz przed oczami. Brak stanowczej reakcji ze strony reszty świata będzie na przyszłość niemym przyzwoleniem do tego typu niecnych praktyk. Dobrych ludzi w Krwawych polach prawie nie sposób odnaleźć, ale na szczęście tak tam, jak i w życiu, są wyjątki od reguły i warto je odszukać w tym tekście. To jak to jest w rzeczy samej: człowiek rodzi się dobry z natury, czy może zupełnie odwrotnie? Jednoznacznej odpowiedzi nie sposób odnaleźć.